Kahta ilçe merkezinin tek tarihi yapısı eski Hükümet Konağı olup onun dışında gerçek anlamda tarihi özelliğe sahip bir yapıya rastlanmaz. O kırmızı kiremit çatılı muhteşem taş yapı Kâhta’nın şehir olduğunun ilk kanıtı ve hafızalara kazınmış sembolüdür. Kullanılan yapı tekniği, kullanım amacına uygun tasarımı ve estetik yapısı bakımından bir mühendislik harikası olan o binanın inşa sürecini hep merak ediyordum. Bu vesileyle binayla ilgili bulabildiğim her bilgi kırıntısını hafızama not ettim. Toplanması yıllar süren o bilgi kırıntıları yapının tarihini aydınlatacak bir bütünlüğe ulaşınca da paylaşmaya karar verdim.

İlçe merkezinin Kolık’a taşınmasından itibaren resmi daireler yaklaşık on yıl boyunca iki katlı bir kerpiç evde faaliyetlerini sürdürmeye çalışır. Yani hükümet konağı çökmeye yüz tutmuş sıradan bir kerpiç evdir (bir gezginin tespitlerinden). İkamet yeri Mersin olan Millet Vekili Hacı Bedir Ağa (Bedir Fırat) 1928 yılında vefat edince resmi daireler onun boş kalan Kâhta’daki konağına taşınır. Kurumlar yeni hükümet konağı yapılıncaya kadar burada faaliyetlerini sürdürür.

İlçenin bu basit köylülük biçimi 1946 yılına kadar devam eder. Nihayet hükümet konağının üzerinde inşa edileceği 8000 metre karelik bir arazinin satın alınması için ödenek sağlanır.

18/12/1946 tarihinde Osman Özbek isimli şahıstan 150 (yüz elli) TL bedelle satın alınan 8000 metre karelik arazi arsaya dönüştürülerek ifrazı gerçekleştirilir.

Satın alma işlemleri bittikten sonra Bayındırlık Bakanlığı arsanın 7000 metre karesini bina için, 1000 metre karesini de bahçe için tahsis edip proje hazırlar. Proje kısa sürede tamamlanarak 300.812 TL (üç yüz bin sekiz yüz on iki) tahmini bedel tespit edilir. Bu bedel esas alınarak 1 Nisan 1947 tarihli gazetelere ihale ilanı verilir. Eksiltmeye katılmanın son müracaat tarihi 21 Nisan 1947’dir. İlgili haberlere bakıldığında bu süreç de hızlıca sonuçlandırıp inşaata başlanmış.

İnşaatın ne zaman bittiğini Belediye Reisi Mahmut Balıbey’in emeği geçen valiye teşekkür için yerel gazetelerde yayımlattığı bir açık mektuptan anlıyoruz. Balıbey, 21 Ekim 1947 tarihli Malatya/FIRAT gazetesinin ilk sayfasında yayımlattığı mektubunda Kâhtalılar adına valiye minnet ve şükran duygularını sunuyor. Muhtemeldir ki vali inşaatı bitmiş hükümet konağının açılışını yapmak için Kâhta’ya gelmiştir.

Gazetenin haftada sadece iki gün çıktığını, mektubun da Kâhta’dan Malatya’ya ulaşmasının birkaç gün alacağını hesaba katarak, Konağın 1947 yılının Eylül ayında hizmete açıldığı söylenebilir. (Binanın 1947’de hizmete açıldığı tapu tescil belgesinde kayıtlıdır)  

İki katlı olarak inşa edilen bina üç bölüm olarak tasarlanmış: Giriş katının güney yarısı adliyeye; kuzey yarsı ve altındaki bodrum jandarmaya, girişi batı tarafın ortasında olan üst kat ise kaymakamlık ve diğer resmî kurumlara tahsis edilmiş. Bu kurumlara ayrı ayrı girişi sağlayan güney, kuzey ve batıda olmak üzere üç ana kapı vardır.

Binayı son defa 2014 yılında içerden ve dışardan görme ve gözleme şansım oldu. Ne yazık ki yapının iç ve dış mimari dokusuna epeyce müdahale edilip tarihi vasfına zarar verilmiş.

Kaymakamlık ve resmi dairelerin yeni hükümet binasına taşınmasıyla birlikte o muhteşem yapı da el değiştiriyor. Yeni sakinlerin, görevleri itibariyle binanın tarihi ve estetik yapısını koruma gibi bir kaygılarının olabileceği ihtimali çok zayıf.

Umarım, Özellikle yerel yönetim ve yöneticiler, Cumhuriyet Kahta’sının sembolü olan o biricik tarihi varlığa kültür ve sanatsal bir işlev yükleyerek koruma yoluna giderler.                

Mustafa KAYAHAN/Kâhta Haber