Mısır ve Suriye’de de hükümranlığını ilan eden Selahattin Eyyubi, bir sonraki hedef olarak Kudüs’ü geri almayı önüne koymuştur. Bu amaçla başlatmış olduğu hazırlıklar da tamamlanmak üzeredir. Ancak, Selahattin, şehirdeki kutsal mekânların tahrip olmasından ve bu mekânlarda kan dökülmesinden yana değildir. Bu nedenle Hristiyan Kudüs sakinlerine bir mesaj göndererek şehrin geleceği hakkında görüşme talebinde bulunur. Şehir sakinleri talebi uygun görüp Selahattin’in karargahına bir heyet gönderir. Selahattin’in teklifi, günün şartlarına göre makuldür: “Şehir savaşsız teslim edilirse, isteyen kent sakinleri tüm mallarını yanlarına alarak gidebilecektir. Hıristiyanların kutsal mekânlarına, ibadet yerlerine saygı gösterilecek; hac için Kudüs’e gelmek isteyen Hıristiyanların ziyaretlerini güven içinde yapabilmeleri için her türlü tedbir de alınacaktır” Ne var ki, Frenk heyetinin tavrı umulmadık kadar olumsuz ve sekterdir. Onlara göre İsa Peygamber’in öldüğü şehir olan Kudüs kendilerine aittir ve onu kanının son damlasına kadar savunacaklardır. Hiçbir askeri dayanağı bulunmayan bu bağnazca inat karşısında öfkelenen Selahattin de şehri kılıç zoruyla fethetmeye karar verir.

20 Eylül 1187’de kuşatma başlar.  Vaziyetin ümitsiz olduğunu gören şehir savunması komutanı Fransız Baron’u Balian bir geçiş belgesi alarak Selahattin’in huzuruna çıkar. Niyeti, Selahattin’i Kudüs’ü işgalden vazgeçirmektir. Şayet bunda başarılı olamazsa, daha önce söz verdiği üzere, teslim koşullarını hafifletip Hristiyan ahalisine çok zarar verilmesinin önünü kesmektir. Selahattin ise daha önce önerdiği uygun teslim teklifinin reddedilmesini bahane ederek, koşulsuz teslimde ısrar eder. Balian Selahattin’ini yumuşatacağı ümidiyle ısrarını sürdürür ama fayda etmez. Sultanın kararlılığından emin olan Balian, aynı kararlılıkla son sözünü söyler:

“Selahattin’in sert tavrını gören bir Frenk [Ramle Senyörü Balian], ‘Biz sizin basiret sahibi olduğunuza ve hükümdarlar arasında eskiden beri saygı gören teamüllere karşı gelmeyeceğinize emin olduğumuz için size müracaat ettik. Eskiden beri saygı gören teamüllere göre, mağlup olan bir düşman silahlarını bırakırsa ve sulh isterse artık onunla savaş, onunla harp edilmez. Sizin buna karşı geleceğinizi bilseydik müracaat etmezdik. Fakat geldik ve sizden ümidi kestik. Onun için geri döneceğiz ve vaziyeti, bizimle beraber olan muhariplere bildireceğiz. Önce elimizdeki Arap esirlerini öldüreceğiz, sonra büyük camiyi yakacağız. Sonra kilise ve sair binaları yakacağız, sonra mal mülk namına ne varsa hepsini tahrip ederek karılarımızı, oğullarımızı ve kızlarımızı kendi ellerimizle öldüreceğiz ve sizin bunları ihtiraslarınızı tatmin için kullanmanıza engel olacağız. Daha sonra her birimiz, bir veya iki Arap’ı öldürdükten sonra birbirimizi öldüreceğiz”

Abul Farac’ın Balian’a atfen aktardığı bu anlatı dünya trajedi edebiyatının bir şah eseridir ve dinleyenleri, özellikle Selahattin Eyyubi’yi derinden etkileyecektir. Nihayet, bu çarpıcı söylem üzerine Selahattin’in tutumunda yumuşama olur ve teslim koşullarında anlaşma sağlanır. (Kudüs’ün Teslim Alınması: 2 Ekim 1187) Anlaşma gereği, gitmek isteyen Kudüs Hıristiyanları, değerli eşyalarını da yanlarına alarak şehri terk eder. Selahattin de geride kalan fakir fukarayı, tek Dinar fidye almadan özgür bırakır.

Mustafa KAYAHAN/Kâhta Haber

Esas Kaynak: 1) Gregory Abû’l-Farac (Bar Hebraeus), Abû’l – Farac Tarihi, Cilt: 2, s. 445, T. Tarih Kurumu Yayınları.

İkincil Kaynaklar:  1) İbnü’l Esir, İslam Tarihi                                                                                                    

 2) Amin Maalouf, Arapların Gözünden Haçlı Savaşları                                                                                     

3) Carole Hillenbrand, Müslümanların Gözünden Haçlı Savaşları

Online kaynaklar (Erişim tarihi: 26.01.2022)

1) https://tr.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCzinyanl%C4%B1_Guy

2) https://tr.wikipedia.org/wiki/Selahaddin_Eyyubi#/media/Dosya:Saladin_and_Guy.jpg

3) https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0belinli_Balian